Penghasilan Penerbitan Bahan Audio
Media audio berupaya untuk memberi sumbangan unik terhadap proses pengajarandan pembelajaran sepertipembelajaran kendiri bagi murid-murid yang kurangkeupayaan membaca, pembelajaran bahasa asing,bercerita untuk memerangsangimaginasi, muzik untuk aktiviti fizikal dan sebagainya. Alat-alat seperti radio kasetdan CD seharusnya adalah sesuatu yang biasa digunakan dalam bilik darjahdisebabkanpenggunaannya yang mudah. Walau bagaimanapun penggunaan mediaaudio yang berkesanmemerlukan kefahaman tentang proses pendengaran sertapemilihan bahan berdasarkan objektif pengajaran.
Mendengar adalah merupakan suatu proses komunikasi. Terdapat dua aspekpenting yang perlu anda fahami mengenai proses pendengaran iaitu mendengar(hearing) dan mendengar dengan memberi perhatian (listening). Prosesmendengar atau “hearing” hanyalah satu proses fisiologi sementara mendengardengan memberi perhatian adalah merupakan proses psikologi. Bolehkah andamembezakan di antara ke dua-duanya?Contohnya begini. Anda sedang berbual-bual dengan teman wanita anda dalamsebuah restoran.Semasa perbualan itu, anda mendengar (hear) bunyi kenderaan diluar, bunyi pelanggan bercakap-cakap, suara kanak-kanak ketawa dan sebagainya,namun bunyi-bunyi itu tidak anda perduli atau berikan perhatian. Sebaliknya andamendengar dengan memberi perhatian yang serius (listen) terhadap apa yang temanwanita anda cakapkan. Sekarang bolehkan anda membezakan di antara mendengardengan mendengardengan memberi perhatian? Di dalam bilik darjah keadaanserupa boleh berlaku. Bolehkah andaterangkan mengapa keadaan ini berlaku? Ya,ini ada kaitan dengan proses komunikasi
Keberkesanan proses mendengar di kalangan murid-murid bergantung padabeberapa perkara.
Pertama, tahap perbendaharaan kata atau kemahiran bahasayang dimiliki oleh mereka. Ini bermakna bahawakandungan mesej dalam bahanaudio hendaklah dalam lingkungan keupayaan kemahiran berbahasa murid.
Kedua, sejauh manakah murid-murid dapat mendengar dengan jelas sesuatu bahan
audio seperti bahana atau kelantangan (volume) audio dan kejelasan sebutan.
Bahana yang rendah sukar didengari oleh murid-murid sementara sebutan yang
kurang jelas akan menyukarkan murid-murid untuk memahami mesej yang hendak
disampaikan.
Ketiga, sejauh manakah nada sesuatu bunyi itu berbentuk sekata atau monotonous.Nada yang sekatasepanjang masa akan menyebabkabkan pendengar atau muridmenjadi lali sehingga ia tidak memberi perhatian tentang apa yang didengarinya.Oleh itu adalah penting sesuatu bahan audio itu mempunyai nadayang tidak sekata.
Keempat, sejauh mana seseorang pendengar atau murid-murid itu secara fizikalnyaberupaya untuk mendengar. Murid-murid yang mengalami selsema atau kurang sihatberkemungkinan kurang berupayaanuntuk memberi perhatian tentang apa yangdidengarnya.
Setelah membaca perenggan-perenggan di atas anda seharusnya dapat membuatkesimpulan bahawa terdapat dua elemen penting dalam menentukan keberkesananproses mendengar. Pertama ialah penyampai mesej (guru) dan kedua ialahpenerima mesej (murid). Guru yang dapat mempersembahkan atau menyampaikanmesejnya dengan berkesan kepada murid-murid yang bersedia untuk mendengarmesej akanmenghasilkan proses mendengar yang berkesan. Sebaliknya bahanaudio yang tidak dirancang, dihasil dan digunakan dengan baik oleh guru akanmenyebabkan proses mendengar kurang berkesan.
Penghasilan Bahan Audio Pendidikan
Sekarang anda hendak menghasilkan suatu bahan audio. Terdapat beberapa formatpenerbitan bahan audio yang boleh dihasilkan sendiri oleh anda. Di antara formatformattersebut ialah;
• Lakonan
• Temubual
• Simulasi
• Dokumentasi
• Demonstrasi
• Penerangan
• Diskusi
Sekarang katakanlah anda hendak menerbitkan sebuah lakonan. Terdapat beberapalangkah yang perlu diambil perhatian sebelum anda memulakan kerja. Dengan katalain anda perlu merancang. Langkah-langkahberikut penting untuk anda fikirkansebelum anda memulakan kerja.
1. Tetapkan matlamat
Anda perlu menentukan tujuan anda menerbitkan bahan audio tersebut.Siapakah kumpulan sasaran atau tahap murid? Bagaimana tentangkebolehan berbahasa murid, minat dan motivasi mereka? Adakah bahanyang akan anda hasilkan sejajarkan dengan sukatan pelajaran? Adakahbahan audio yang akan andahasilkan ini sesuai dengan objektif pengajaran?
Persoalan-persoalan tersebut perlu diberi perhatian sebelum anda membuat
keputusan.
2. Mengumpul bahan
Kumpulkan bahan-bahan dan sumber-sumber yang diperlukan. Fakta yanghendak dimasukkan hendaklah betul serta mencukupi dan kaya denganmaklumat yang diperlukan dalam sukatan pelajaran. Selain daripada itu andajuga perlu mengumpul kesan-kesan bunyi, muzik serta lagu-lagu tertentuyang mungkin diperlukan.
3. Pemilihan bahan
Bahan yang anda kumpulkan kemungkinan terlalu banyak. Anda perlumemilih bahan yang bersesuaian sahaja.
4. Menulis skrip
Di sinilah anda menulis atau mengarang kandungan bahan audio anda.
5. Menyediakan peralatan
Anda perlu menyediakan peralatan yang diperlukan dalam penerbitan bahanaudio. Di antara peralatan asas ialah alat perakam, mikrofon, pengadunsuara, kaset atau pita audio dan kabel-babel yang sesuai. Selain daripada ituanda perlu memastikan bahawa alatan-alatan tersebut dipasang denganbetul.
6. Membuat rakaman
Di peringkat inilah anda akan membuat rakaman suara, memasukkan kesankesan
bunyi serta muzik-muzik latar.
7. Prebiu
Setelah rakaman siap, anda perlu mendengar hasil rakaman tersebut dan
kemudian membuat beberapa pembetulan sekiranya perlu.
8. Penggunaan bahan audio
Di peringkat ini anda akan menggunakan bahan yang telah dihasilkan itu didalam bilik darjah.
Format Audio
Sekarang cuba kita tinjau format-format audio yang biasa digunakan dalampengajaran. Anda perlu mengetahui tentang format audio kerana ini melibatkanperalatan yang akan digunakan. Di antara format-format audio adalah seperti berikut;
Kaset audio
Saiz format audio ini ialah 2.5” X 4” X 0.5”. Kelebaran pitanya ialah 1 per 8 inci.Format ini paling banyak terdapat di pasaran dan menggunakan alat pemain kaset.Pengguna boleh merakam dan memadam. Ianya mudah digunakan serta berupayauntuk mengelak dariterpadam. Tape ini berupaya merakam dalam tempoh masatertentu seperti C-60 (boleh merakam selama 60 minit dengan menggunakan keduaduabelah bahagian), C-90 (45 minit bagi setiap bahagian) dan C-120 (60 minit bagisetiap bahagian)
Kaset mikro
Saiz keseluruhan format audio ini adalah lebih kecil berbanding format kaset audio.
Walaupun saiz pitanya adalah sama iaitu 1 per 8 inci, namun ia perlu menggunakan
alat pemain kaset yang kecil. Seperti kaset audio, pengguna boleh merakam dan
memadam kandungannya dengan mudah.
Fonograf atau piring hitam
Format ini berbentuk bulat dan leper. Terdapat tiga saiz yang diukur dalam diameteriaitu; 7, 10 dan 12 inci.Pengguna tidak boleh membuat rakaman. Format inimemerlukan alat pemain fonograf. Walaupun format ini mudah digunakan, ianyatidak lagi porpular dan sukar di dapati dalam pasaran hari ini.
Cakera padat atau CD
Format ini berbentuk bulat dan leper serta bersaiz 4.72 inci dalam diameter. Ianyamempunyai kualiti bunyi yang tinggi. Walau bagaimanapun pengguna tidak bolehmembuat rakaman atau memadamnya dengan mudah.Format ini memerlukan alatpemain CD
Alat-Alat Rakaman Audio
Untuk menerbitkan bahan audio anda memerlukan beberapa bahan dan peralatan asas seperti berikut;
• Alat perakam
• Mikrofon
• Pita audio atau kaset audio
• Kabel
 |
| Rajah: Perakam audio |
Perakam Audio
Perakam audio yang mudah ialah pemain kaset yang biasa terdapat dalam pasaran. Walau bagaimanapun tidak semua pemain kaset boleh merakam audio. Cara mudahuntuk mengenali pemain kaset yang boleh membuat rakaman ialah dengan kehadiran butang rakaman atau record (biasanya butang ini berwarna merah).
 |
| Rajah: : Mini compo |
Biasanya alat ini mempunyai mikrofon terbina dalam. Mini compo juga boleh digunakan sebagai perakam audio sekiranya ia mempunyai butang rakaman.
Penggunaan Bahan Audio
Mikrofon
Kualiti bunyi banyak bergantung pada pemilihan pnggunaan mikrofon. Mikrofon yang baik akan menghasilkan rakaman yang jelas. Maklumat berikut akan memberi pengetahuan kepada anda tentang pemilihan mikrofon yang sesuai bagi kerja-kerja rakaman mengikut situasi tertentu.
Mikrofon boleh dikelasifikasikan mengikut jenis penggunaan dan bentuk penerimaan bunyi dan mekanismanya.
Jenis Mikrofon Mengikut Penggunaan
• Mikrofon Mini
Mikrofon mini boleh dibahagikan kepada dua iatu jenis tie pin dan neck hanging. Tie
pin lebih kecil saiznya dan biasanya disematkan pada tali leher atau kolar baju. Jenis
neck hanging pula biasanya digantung pada leher
• Mikrofon Tanpa Wayar
Mikrofon ini memerlukan alat penerima (receiver). Tidak terdapat sebarang wayar di antara mikrofon dengan alat penerima tersebut. Isyarat dihantar secara gelombang dari mikrofon ke alat penerima melalui antena. Mikrofon ini biasanya digunakan oleh pengguna yang bergerak aktif.
Jenis Mikrofon Mengikut Bentuk Penerimaan Bunyi
Mikrofon Semua Hala (Omni-Direction)
Mikrofon jenis ini menerima bunyi dari semua arah. Mikrofon ini biasanya digunakan untuk perbincangan kumpulan atau temubual.
Mikrofon Dua Hala (Bi-Direction)
Mikrofon ini menerima bunyi dari bahagian depan dan belakang sahaja. Mikrofon ini sesuai dalam keadaan soal jawab atau temubual antara dua orang.
Mikrofon Satu Hala (Uni-Directional)
Mikrofon jenis ini menerima bunyi yang datang dari satu hala sahaja. Ianya kurang peka dengan bunyi yang datang dari lain-lain hala. Oleh itu mikrofon ini sesuai bagi seorang penyampai atau suatu situasi di mana bunyi-bunyi asing berada dalam aras paling minimum.
Mikrofon Shortgun
Mikrofon ini adalah mikrofon satu hala yang berupaya untuk menerima bunyi dari sudut yang sempit dalam jarak yang agak jauh. Mikrofon ini sesuai digunakan sekiranya anda tidak berupaya untuk menghampiri sesuatu punca bunyi seperti bunyi burung, acara sukan atau bunyi-bunyi haiwan.
Jenis Mikrofon Mengikut Mekanisme
Fungsi mikrofon adalah untuk menukar gelombang akustik ke dalam bentuk getaran mekanikal. Getaran mekanikal itu kemudiannya ditukarkan ke dalam bentuk arus elektrik. Terdapat 4 jenis mekanisme mikrofon. Berikut adalah jenis dan ciri-ciri dan penggunaannya
Pita Audio
Pita audio boleh terdapat dalam beberapa bentuk. Bentuk atau format yang paling popular ialah kaset. Kandungan pita audio boleh terpadam sekiranya anda menekan butang rakaman pada perakam kaset.
Pengadun Suara
Bagaimana sekiranya anda hendak merakam suara narator dan dalam masa yang sama terdapat kesan bunyi dan muzik latar? Secara mudahnya, anda hanya memerlukan tiga pemain kaset. Satu untuk merakam dan dua lagi untuk memainkan kesan bunyi dan muzik latar. Cara ini masih boleh digunakan untuk menghasilkan bahan pengajaran dan pembelajaran. Walau bagaimanapun hasilnya tidaklah sebaik penggunaan alat pengadun suara (audio mixer) seperti mana yang dalam ilustrasi di bawah. Pengadun suara adalah alat yang mempunyai banyak saluran input yang boleh dilaras bahananya dan satu output. Alat ini biasa terdapat di studio-studio
Sekarang katakanlah anda telah bersedia dengan peralatan-peralatan yang diperlukan untuk membuat rakaman. Sebelum anda membuat rakaman anda tentulah sudah mempunyai idea. Idea anda hendaklah distrukturkan dalam bentuk skrip. Skrip hendaklah disediakan terlebih dahulu. Jangan mulakan rakaman sekiranya skrip anda tidak mantap. Cara terbaik ialah dengan membuat latihan membaca skrip. Apabila anda telah bersedia barulah mulakan kerja-kerja rakaman. Ini akan menjimatkan masa dan mutu rakaman akan lebih baik. Anda terpaksa mengulang rakaman sekiranya terdapat kesilapan semasa kerja-kerja rakaman dibuat. Berikut adalah contoh sebuah skrip audio.
| Pelakon/Narator | Narasyen | Muzik | Kesan Bunyi |
| (Muzik tema)
FI, Fup (Running 10 sec. |
|||
| Pencerita | Selamat pagi murid-murid. Hari ini kita akan
mendengar sebuah cerita yang mengisahkan… |
||
| Muzik tema
FD |
|||
| (Muzik tema)
Fup, FO (Running 6 sec.) |
|||
| En. Zelkeply | Assalamualaikum, Assalamualaikum | Bunyi
ketukan pintu |
|
| Mak Rohana | Walaikumusalam.
En. Kassim. Apa hal tergesa-gesa ni? |
Di dalam contoh skrip di atas, anda dapati terdapat beberapa singkatan seperti FI, Fup, FD, FO. Singkatan ini membawa maksud tertentu dan perlu difahami oleh juru teknik yang mengawal alat rakaman. Hal ini penting kerana kerja-kerja rakaman biasanya melibatkan kumpulan beberapa orang di mana setiap orang mempunyai peranannya. Berikut adalah maksud bagi singkatan-singkatan yang perlu anda ketahui dan gunakan apabila menghasilkan skrip.
| FI (Fade in) | Muzik masuk perlahan-lahan |
| FO (Fade out) | Muzik hilang perlahan-lahan |
| FUp (Fade up) | Muzik menaik perlahan-lahan |
| FD (Fade down) | Muzik menurun perlahan-lahan |
| BG (Back Ground) | Muzik latar |
Bahan Rujukan Tambahan
Hasil Pembentangan Bahan Audio (PowerPoint)
Audacity
Share